Σκέφτομαι Άρα Αισθάνομαι
Μετά από κυοφορία τεσσάρων τουλάχιστον ετών η κυκλοφορία αυτού του βιβλίου στην Ελληνική γλώσσα με γεμίζει χαρά και ανακούφιση.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να βοηθήσει ανθρώπους που πάσχουν από διαταραχές άγχους, κατάθλιψη ή συνδυασμούς τους. Θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο σε ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από διαταραχή πανικού, αγοραφοβία, κοινωνική φοβία, άλλες ειδικές φοβίες και χρόνια κατάθλιψη. Άλλα προβλήματα, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η ψυχογενής βουλιμία, αλλά και πολλά άλλα μπορούν επίσης να βοηθηθούν με τις τεχνικές που περιγράφονται. Πόσοι άνθρωποι πάσχουν από αυτά τα προβλήματα στην Ελλάδα; Με συντηρητικές εκτιμήσεις, αγοραφοβία / πανικό έχουν πάνω από 60000 Έλληνες αυτή την στιγμή, σοβαρή κοινωνική φοβία γύρω στις 20000, άλλοι 20000 – 25000 μπορεί να έχουν ειδικές φοβίες που απαιτούν θεραπεία (π.χ. φοβία να πετάξουν με αεροπλάνο, κλειστοφοβία, υψοφοβία κ.λ.π), ενώ η κατάθλιψη έχει αναγνωριστεί και στην χώρα μας ως μια σημαντική πηγή νοσηρότητας με τον αριθμό των πασχόντων να είναι πάνω από 100000 σήμερα για την μέτρια – σοβαρή κατάθλιψη. Στην χώρα μας δυστυχώς τα προβλήματα αυτά (με εξαίρεση ίσως την κατάθλιψη) δεν έχουν αναγνωριστεί από τις επίσημες υπηρεσίες υγείας ως σημαντικά προβλήματα, που συνδέονται με μεγάλη, πολλές φορές, έκπτωση στην οικογενειακή, επαγγελματική ή κοινωνική ζωή. Ακόμη και ψυχίατροι μπορεί να αγνοούν τις συνέπειες που προκαλεί στην ζωή των ασθενών με αγοραφοβία η πάθησή τους. Η ενημέρωση επίσης του κοινού για τα προβλήματα αυτά και τους τρόπους θεραπείας τους είναι πενιχρή στην χώρα μας. Μια από τις ελάχιστες συστηματικές προσπάθειες που έχουν γίνει στον τομέα της ενημέρωσης για τα κοινά αυτά ψυχιατρικά προβλήματα είναι και η ιστοσελίδα που εδώ και πολλά χρόνια έχουμε αναπτύξει στον δικτυακό τόπο http://www.stress.gr. Η μεγάλη επιτυχία του τόπου αυτού δείχνει το τεράστιο ενδιαφέρον αλλά και το μέγεθος του προβλήματος των κοινών ψυχιατρικών προβλημάτων.
Η θεραπεία των διαταραχών άγχους και κατάθλιψης μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους: φάρμακα, ψυχοθεραπείες ή και συνδυασμούς αυτών. Από τις ψυχοθεραπείες, η γνωσιακή – συμπεριφορική έχει ξεχωρίσει τις τελευταίες δεκαετίες ως μια αποτελεσματική και οικονομικά αποδοτική θεραπεία των προβλημάτων αυτών, η οποία μπορεί να συνδυάζεται και με φάρμακα για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Η ψυχοθεραπεία αυτή βασίζεται στην αρχή ότι τα αρνητικά μας συναισθήματα (άγχος, φόβος, στενοχώρια, θυμός κ.λ.π) προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε αυτά που γίνονται γύρω μας, από τον τρόπο δηλαδή που σκεφτόμαστε γι’αυτά. Από την άλλη, συγκεκριμένα πρότυπα στην συμπεριφορά μας (όπως π.χ. η αποφυγή των φόβων μας) σχετίζονται με την διαιώνιση και συντήρηση αυτών των προβλημάτων. Στόχος της θεραπείας είναι να σπάσει τον φαύλο κύκλο των δυσπροσαρμοστικών σκέψεων και συμπεριφορών. Η συνεργασία με τον θεραπευτή διευκολύνεται σημαντικά με την χρησιμοποίηση βοηθητικών εγχειριδίων, και αυτό το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας είναι ίσως το καλύτερο εγχειρίδιο που κυκλοφορεί σήμερα στον κόσμο. Αν και το βιβλίο αυτό προορίζεται για να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια μιας θεραπείας με θεραπευτή, είναι βέβαιον ότι χρησιμοποιείται από πολλούς αναγνώστες είτε για να γνωρίσουν καλύτερα την θεραπεία και να αποφασίσουν εάν τους ταιριάζει είτε και σαν αυτοβοήθεια. Ωστόσο, μην κρίνετε το αποτέλεσμα που μπορεί να έχει επάνω σας εάν δεν ακολουθήσετε μια συστηματική θεραπεία με ειδικό θεραπευτή. Συχνά, συγκρίνω την θεραπεία αυτή με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας. Αν και είναι δυνατό να μάθει κανείς τα πρώτα στοιχεία διαβάζοντας μόνος του, η παρακολούθηση ενός συστηματικού προγράμματος θα τον βοηθήσει πολύ περισσότερο. Αλλά ακόμη και τότε, θα χρειαστεί να συνεχίσει να εφαρμόζει αυτά που έμαθε στο πρόγραμμα για να μπορεί να έχει πιθανότητες να του φανούν χρήσιμα στην επικοινωνία του με άλλους ανθρώπους. Η θεραπεία αυτή κρατά συνήθως λίγο (μερικούς μήνες), αλλά χρειάζεται περισσότερος χρόνος ώστε το αποτέλεσμα να παγιωθεί. Το βιβλίο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν την έναρξη της θεραπείας, κατά την θεραπεία, αλλά και μετά την θεραπεία για την συντήρηση του αποτελέσματος.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Τατιάνα Γαλάτουλα και την Ιωάννα Παπαγεωργίου για την αρχική μετάφραση του κειμένου. Δούλεψαν με μεράκι και είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι αντιμετώπισαν το κείμενο με πραγματικό ενδιαφέρον πέρα από τη συνήθη επαγγελματική ευσυνειδησία που τις διακρίνει. Ο Γρηγόρης Μιχάλης διάβασε κατόπιν το κείμενο και πρότεινε καίριες αλλαγές και διορθώσεις. Τον ευχαριστώ και εκείνον για τον πολύτιμο χρόνο που διέθεσε. Στο τέλος, έκλεισα το Αγγλικό κείμενο και διάβασα από την αρχή την Ελληνική μετάφραση. Κατόρθωσα να αλλάξω πάνω από το ένα πέμπτο του κειμένου αλλά πιστεύω ότι τώρα το κείμενο διαβάζεται σα να είχε γραφτεί εξαρχής στα Ελληνικά και αυτό είναι κατά την γνώμη μου επιτυχία, που οφείλεται στην συλλογική δουλειά. Το τελικό κείμενο διάβασε με προσοχή ο Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βενετσάνος Μαυρέας και τις υποδείξεις του τις ενσωμάτωσα στο κείμενο που βλέπετε τώρα στο βιβλίο. Τον ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο του και την υποστήριξή του. Ο Καθηγητής Ψυχιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θανάσης Καράβατος, δέχτηκε να προλογίσει και εκείνος το βιβλίο και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα διότι γνωρίζω ότι αντιμετωπίζει με κριτικό πνεύμα την γνωσιακή προσέγγιση. Είχα την τύχη να χρησιμοποιήσω διάφορες εκδοχές του Ελληνικού Κειμένου σε πραγματικούς Έλληνες ασθενείς που παρακολούθησα τα τελευταία τρία χρόνια στο Ειδικό Ιατρείο Γνωσιακής – Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων. Πολλοί ασθενείς μού έκαναν σωστές υποδείξεις και τους ευχαριστώ ιδιαίτερα γι’αυτό. Όπως πάντα, την τελική ευθύνη για τις όποιες ατέλειες του κειμένου στα Ελληνικά τις αναλαμβάνω πλήρως.
Στην ιστοσελίδα μας, http://www.stress.gr,θα δημιουργήσουμε τον δικτυακό τόπο του βιβλίου και εκεί θα προσφέρουμε επιπρόσθετες πληροφορίες για την γνωσιακή ψυχοθεραπεία καθώς και τις ηλεκτρονικές μορφές των διαφόρων εργαλείων, δελτίων, φύλλων εργασίας κ.λ.π. Θα ήμουν υποχρεωμένος στους αναγνώστες εάν μπορούσαν να μας στείλουν από την σελίδα αυτή την δικιά τους γνώμη για το βιβλίο και πώς τους βοήθησε στην δικιά τους θεραπεία. Τα στοιχεία αυτά θα τα λάβουμε υπόψη σε μια μελλοντική αναθεώρηση του κειμένου.
Πέτρος Σκαπινάκης, PhD
Λέκτορας Ψυχιατρικής
Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
